خدمات بهشت زهرا‎‎

قبل از اینکه تهران شاهد فوج مهاجرین از شهرهای مختلف ایران باشد دارای محلاتی با زمین های کشاورزی و امامزاده و آرامستان بود و این آرامستان ها تکافوی اموات هر محله را داشت. با توسعه شهرنشینی و افزایش جمعیت در تهران نیازهای دیگری پیدا گردید که اعم از خدمات درمانی، رفاهی و زیست محیطی را شامل میشد. در دهه ۴۰ قبرستان های محلات تهران دیگر گنجایش دفن اموات را نداشت. از طرفی وجود قبرستانهای متعدد در میان مناطق مسکونی چهره خوبی نداشت و میبایست محل دفن اموات خارج از محدوده مسکونی میبود. در این زمان مسئولین شهر تهران به فکر افتتاح یک قبرستان بزرگ که از منطقه سکونت شهری تهران فاصله زیادی داشته باشد افتادند. هکتارها زمین در خارج از شهر تهران در نظر گرفته شد و مجوزهای لازم توسط مسئولین اخذ گردید تا آرامستان بزرگی به نام بهشت زهرا در ابتدای جاده قدیم قم احداث گردد.

در سال ۱۳۴۹ این آرامستان افتتاح و به مرور اموات برای دفن به آنجا ارجاع و بسیاری از قبرستانهای محلات مانند مسگرآباد، شهرری، صفائیه و دولت آباد به بوستان تبدیل شدند.

تا قبل از انقلاب خدمات بهشت زهرا فقط پذیرش، اختصاص قبر و کفن و دفن بود اما با وقوع انقلاب اسلامی و سپس جنگ تحمیلی عراق بر ایران، شهدای زیادی در این آرامستان دفن شدند و بدین واسطه بهشت زهرا از قبرستان معمولی به یک قطب فرهنگی و معنوی بزرگی تبدیل شد. اولین دیدار مردمی امام خمینی در 12 بهمن 57 در بهشت زهرا اتفاق افتاد و از آن پس مراسمات و همایشها مردمی زیادی در آنجا انجام شده و میشود.

خدمات بهشت زهرا به دو دسته تقسیم میشود. یکی خدمت رسانی در مورد وظیفه اصلی و بنیادی آن که پذیرش اموات ،کفن و دفن و برگزاری مراسم بر سر مزار درگذشتگان میباشد، خدمات جانبی و ارسال وسایل صوتی و پذیرایی نیز در کنار آن هست. و دوم برگزاری مراسم فرهنگی و اجتماعی بزرگتر در مناسبتهای مختلف که به درخواست سازمانها و ادارات یا نهادهای مردمی برگزار میشود.

مهمترین وظیفه ای که بهشت زهرا دارد اینست که برای هر میتی که وارد آرامستان میشود خدمات بدهد. اما باید گواهی فوت توسط بستگان ارائه شود. در غیر اینصورت جنازه به پزشکی قانونی ارجاع تا مجوز دفن توسط آن سازمان صادر شود.

ابتدا مرحله اداری پذیرش شامل دریافت گواهی فوت، دریافت کارت ملی و شناسنامه میت برای صدور مجوز مراحل بعدی انجام میشود. سپس یک نفر به عنوان مباشر بستگان را تا پایان خاکسپاری همراهی کرده تا خللی در امور پیش نیاید. شناسنامه و کارت ملی توسط نماینده ثبت احوال که در بهشت زهرا مستقر است ابطال میگردد. سپس جواز غسل و کفن و دفن صادر میگردد. بستگان جنازه را پس از غسل به محل ادای نماز میت میبرند و همگی بر جنازه نماز میخوانند. سپس آمبولانس جنازه را به سمت قطعه تعیین شده برده و کارگران قبر را حفاری و آماده میکنند.

پس از آماده شدن قبر و گردآمدن بستگان متوفی، تلقین میت خوانده شده و خاکسپاری انجام میگردد. هنگامی که میت دفن گردید مرثیه خوانی و عزاداری مختصری توسط عوامل و مداح بهشت زهرا اجرا میشود. گروهی که این مراسم مختصر را اجرا میکنند خدمات جانبی شامل نصب سنگ قبر، چیدن میز و صندلی، نصب سایه بان، نصب سیستم صوتی در بهشت زهرا و پذیرائی را نیز به درخواست بازماندگان به عهده میگیرند. تمام این موارد نرخ مصوبی دارد که قبض آن توسط سازمان یا پیمانکار مربوطه صادر خواهد شد. پس از پایان مراسم خاکسپاری سالنهای داخل بهشت زهرا آماده پذیرائی ناهار تشییع کنندگان هستند اما به دلیل محدودیت این سالنها، بسیاری از مردم برای صرف ناهار به سالنهای خارج از بهشت زهرا رفته و بعداز آن مراسم تمام میشود.

از آنجایی که اخیرا محدودیت هایی در برگزاری مراسم های مختلف بر سر مزار در داخل بهشت زهرا بوجود آمده، بازماندگان متوفی مراسمات خود مانند برگزاری مراسم ترحیم عرفانی و ترحیم لاکچری، برگزاری مراسم ختم و ترحیم همراه با گروه موسیقی سنتی، اجرای گروه دف و نی همراه با مداح ختم خوان یا مداح آذری، تک نوازی نی با مداحی دشتی سوزناک، مراسم سنج و دمام و … را همگی در سالن های پذیرایی برگزار میکنند.

سامانه جستجوی قطعه و ردیف متوفیان بر اساس نام و نام خانوادگی، رزرو خدمات مختلف، پیگیری امور به صورت آنلاین و تلفنی و ارائه نقشه سیستمی از جمله خدمات الکترونیکی بهشت زهرا میباشد.

وجود شهدای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، مشاهیر سیاسی، فرهنگی و هنری، بهشت زهرا را به یک قطب اجتماعی و فرهنگی بزرگ تبدیل کرده است. لذا سازمان همیشه آماده برگزاری مراسم مختلف مانند یادواره شهدا، غبارروبی مزار شهیدان، برگزاری سالگرد امام خمینی، مراسم تجدید بیعت مسئولین با آرمانهای امام و شهدا در دهه فجر و سایر مناسبتهای ملی و مذهبی میباشد.